Przedwojenny burmistrz Tucholi
Młodość, nauka i praca
Urodził się 13 kwietnia 1882 r. w Mycielewie w powiecie szubińskim. Po zdobyciu wymaganego wykształcenia pracował w latach 1905-1908 jako nauczyciel w szkole niedaleko żnina.
Następnie, od roku 1915 pełnił funkcję księgowego w majątku Sowiny w powiecie Rawicz. Podczas trwania I wojny światowej powołany został do wojska. W początkach niepodległego państwa pracował w Chojnicach.
Najpierw w starostwie (od 1 maja 1920r. do 31 maja 1922 r.), a następnie w urzędzie skarbowym.
Dobry gospodarz
W marcu 1922 r. zaproponowano mu urząd burmistrza miasta Tucholi. W dniu 18 marca 1922 r. na Posiedzeniu Rady Miejskiej w drugim punkcie obrad przystąpiono do wyboru burmistrza.
Przystąpiono do wyboru burmistrza systemem karteczkowym. Saganowski wygrał większością głosów.
Cytując Księgę Protokołów Posiedzeń Rady Miejskiej Miasta Tucholi:
„Wybór nastąpił na podstawie świadectw i opinii pana starosty z Chojnic pod następującymi warunkami: pensja 7 kl. pragmatyki państwowej, wolne mieszkanie, światło, 100 centnarów węgla, 4 m drewna opałowego, ogród i wolna przeprowadzka”
Dnia 9 sierpnia 1922 r. na posiedzeniu rady w 1 pkt. porządku obrad Stanisław Saganowski złożył w obecności radnych przysięgę, obejmując w ten sposób Urząd Burmistrza. Nominację wręczył mu Starosta Powiatowy. Nowy burmistrz przejął obowiązki po doktorze Józefie Gierszewskim, by ojcować miastu przez 17 lat i 22 dni od momentu przejęcia władzy w mieście przez okupanta.
Lata te były dla burmistrza nadzwyczaj pracowite. Efekty jego gospodarskiego, pełnego troskliwości o sprawy miasta spojrzenia odczuli mieszkańcy już w niedługim czasie. W pierwszym rzędzie zadbano o urządzenia komunalne. Przełożono 12 tysięcy metrów kwadratowych bruku, wybrukowano nowe ulice o łącznej powierzchni 2 tyś m2, zainstalowano 2300 metrów rur kanalizacyjnych.
W 1927 r. uporządkowano Plac Zamkowy, zamieniając miejskie targowisko w zieleniec. Swoje oblicze zmieniła też ulica Świecka. Utwardzono chodniki i zasadzono pas zieleni. Corocznie ogłaszano konkursy na najładniejsze ogródki, balkonowe i obejścia posesji. Wszystkie te prace, do których angażowali się pracownicy administracji, działacze społeczni i mieszkańcy Tucholi zmieniały miasto z zaniedbanego w schludne i tętniące życiem.
Stanisław Saganowski oprócz sprawowania urzędu i wynikających z tego tytułu obowiązków potrafił znaleźć czas i energię na pełnienie wielu funkcji społecznych, pilotowanie nowatorskich przedsięwzięć, często wyprzedzających polecenia i sugestie wojewody.
Tragiczna śmierć
Wybuch II wojny światowej, tak jak i dla wielu innych mieszkańców Tucholi, oznaczał wyrok. Po aresztowaniu i przesłuchaniach burmistrz Saganowski został rozstrzelany dnia 27 października 1939 r. w Rudzkim Moście wraz z 64 obywatelami Tucholi i okolic.
Pamięć o burmistrzu Saganowskim
Dziś wciąż żywa jest pamięć o burmistrzu Saganowskim. W 2004 roku decyzją Rady Miejskiej w Tucholi nazwano jego imieniem jedną z ulic.
Opracowano na podstawie książki „Wybitni, niepospolici, zasłużeni” M. Ollick, wyd. MBP w Tucholi
