Spływy kajakowe i turystyka wodna w Borach Tucholskich
Bory Tucholskie to nie tylko jeden z największych w Polsce kompleksów leśnych. To także region niezwykle atrakcyjny dla wędkarzy i miłośników spływów kajakowych. Urozmaicony charakter spławnych rzek daje wybór zarówno początkującym, jak i doświadczonym wodniakom.
Zebraliśmy dla Was kilka najbardziej atrakcyjnych cieków wodnych, którymi warto spłynąć. Połamania wioseł!
Brda – królowa borowiackich rzek
Rzeka Brda nazywana jest królową rzek kujawsko-pomorskich. Wypływa z jeziora Smołowego nieopodal Miastka w powiecie bytowskim, by po 238 kilometrach ujść do Wisły pod Bydgoszczą. Przepływa przez kilkanaście jezior, w tym Jeziora Charzykowskie; w środkowym biegu, pomiędzy osadami Woziwoda a Piła-Młyn w powiecie tucholskim, stanowi integralny element rezerwatu „Dolina Rzeki Brdy” w obrębie Tucholskiego Parku Krajobrazowego.
Urok Brdy wynika z jej meandrowego biegu głównie przez lasy, odcinków łąkowych jest niewiele. Na znacznej długości nurt jest wartki jak rzeki górskiej, co przesądziło o zaliczeniu Brdy do krainy ryb łososiowatych. Najczęściej można w niej spotkać pstrągi potokowe i lipienie.
Od XII wieku Brda była wykorzystywana do transportu. Spławiano nią drewno i inne dobra leśne z Borów Tucholskich, zboże, piwo i wyroby ceramiczne. Brda stanowiła ważną nić komunikacyjną poprzez Wisłę z Gdańskiem, skąd dostarczano towary importowane w głąb kraju. Pod koniec XIX wieku na rzece przy ujściu do Wisły zbudowano port drzewny, który w XX-leciu międzywojennym przekształcono w pierwszy w Polsce tor regatowy. Od tej pory nastąpił intensywny rozwój sportów wodnych, a na Brdzie pojawiły się przystanie wioślarskie i kajakarskie. Obecnie jest ich pięć.
Wda (Czarna Woda) i Zalew Żurski
Rzeka Wda (Czarna Woda), podobnie jak Brda, ma swój początek w jeziorze. Wypływa z Krążna w pobliżu kaszubskiej wsi Osława-Dąbrowa. Różne źródła podają różną jej długość, od 168 do 239 km, zapewne ze względu na różne pomiary, uwzględniające – lub nie – Kanał Wdy i dopływy. Jest rzeką o charakterze zmiennym, z miejscami o wartkim nurcie i kamienistym dnie, pełną zakoli i meandrów. Odznacza się wysokimi, często urwistymi brzegami, przeważnie lesistymi. Przepływa przez dwa parki krajobrazowe – Wdzydzki i Wdecki. Uchodzi do Wisły w okolicach Świecia.
Zamienna nazwa rzeki Czarna Woda pochodzi z czasów, kiedy na jej brzegach funkcjonowały smolarnie, a powstające w nich zanieczyszczenia zabarwiały wodę na bardzo ciemny kolor. Po wojnie stała się jedną z atrakcyjniejszych rzek dla kajakarzy, choć pierwsze spływy kajakowe Wdą miały miejsce jeszcze w latach trzydziestych ubiegłego wieku. Długość szlaku kajakowego wynosi około 140 km. Rozpoczyna się we wsi Lipusz. Po kilkunastu kilometrach rzeka wpływa na teren Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Przepływa przez jezioro Wdzydze, które jest największym zbiornikiem wodnym regionu – ma powierzchnię ponad 1600 ha, długość 11 km, szerokość 9 km i głębokość do 68 metrów. Pod koniec szlaku, w pobliżu kociewskiej wsi Tleń, znajduje się Zalew Żurski – utworzony w 1929 roku na Wdzie sztuczny zbiornik z elektrownią wodną Żur, o mocy 8 MW. Energia elektryczna przeznaczona była głównie na potrzeby powstającego w Gdyni portu. Obecnie Zalew służy wodniakom do uprawiania sportów. Tleń, otoczony Wdeckim Parkiem Krajobrazowym w centrum Borów Tucholskich, stanowi prężny ośrodek turystyczny.
Prusina – mała rzeka o zmiennym nurcie
Prusina jest niewielką rzeką o długości niespełna 30 km. Jej źródła znajdują się na łąkach w pobliżu wsi Zimne Zdroje i Klaniny, w powiecie starogardzkim. W całości płynie przez Bory Tucholskie, częściowo przez Wdecki Park Krajobrazowy. Jest najdłuższym dopływem Wdy, do której uchodzi w Tleniu. Jest wąska – koryto ma szerokość od 4 do 7 metrów, i płytka – do 1 metra głębokości. Mimo niezbyt korzystnych warunków, pomiędzy wsiami Osieczna i Tleń jest wytyczony szlak kajakowy. Od miejscowości Łążek Prusina nabiera charakteru rzeki górskiej, o nurcie miejscami rwącym, czystej, zimnej wodzie i dnie piaszczysto – kamienistym. Z tych względów stanowi miejsce tarła ryb łososiowatych i objęta jest ochroną w ramach zespołu przyrodniczo – krajobrazowego „Rzeki Prusiny”.
Chocina
Chocina to nieduża rzeka, o długości około 40 km. Jest lewym dopływem Brdy, z której szlakiem kajakowym łączy się u swego ujścia w jeziorze Karsińskim. Źródła Chociny znajdują się w pobliżu osady Wierzchocina, niedaleko kaszubskiej wsi Konarzyny w powiecie chojnickim. W górnym biegu niespławna, dopiero od osady Binduga aż do ujścia wytyczony jest szlak kajakowy. Rzeka ma spokojny charakter, przepływa w większości przez teren łąkowy, a od Zielonej Chociny łąkowo-leśny.
Najpopularniejszą trasą spływu jest odcinek pomiędzy Chocińskim Młynem a wsią Swornegacie. Chociński Młyn to wieś na terenie Zaborskiego Parku Krajobrazowego; jej atrakcją są pozostałości starego tartaku na rzece, napędzanego kołem podsiębiernym. We wsi Swornegacie, położonej na granicy Zaborskiego Parku Krajobrazowego i Parku Narodowego Bory Tucholskie, kończy się szlak kajakowy – Chocina uchodzi do jeziora Karsińskiego.
Co poza tym?
Wybierając się w Bory i chcąc spróbować turystyki wodnej można spróbować swoich sił na Wielkim Kanale Brdy. To ciek wodny bardzo często zalecany dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z kajakarstwem. Wybierany przez rodziny z dziećmi i początkujących, głównie z uwagi na swoją niewielką głębokość i niewyczuwalny nurt. Równie ciekawym. ale rzadziej wybieranym szlakiem jest Mały Kanał Brdy.
Dla osób, które szukają wyzwań i interesuje ich kajakarstwo zwałkowe, z pewnością do gustu przypadnie Bielska Struga lub Ryszka.
Podsumowując, każdy wodniak, zarówno ten wytrawny, jak i ten początkujący, może znaleźć w Borach Tucholskich coś dla siebie.
Zapraszamy!