Pierwszy burmistrz niepodległej Tucholi
Klemens Rzendkowski urodził się 21 listopada 1866r. w Nakle nad Notecią. Lata swojego dzieciństwa i młodości spędził w rodzinnym mieście. Wykształcenie, jakie zdobył kończąc średnią szkołę kupiecko-handlową przesądziło o jego pracy zawodowej. Okres dorosłego, uformowanego życia związał z Tucholą, której pozostał wierny przez blisko pół wieku.
Był społecznikiem z potrzeby duch, charakteru i intelektu. Piastował wiele funkcji społecznych, działając na polu gospodarczym, gospodarczym, politycznym i oświatowym miasta i powiatu. W okresie zaboru jego praca zawodowa i społeczna był walką o Polską sprawę we wszystkich dziedzinach życia, o odzyskanie niepodległości dało mu swobodę działania dla umocnienia nowego porządku.
Była to jednostka twórcza żyjąca godnie, zasługująca na uznanie i szacunek. W atmosferze ożywienia politycznego po kapitulacji Niemiec, Klemens Rzendkowski był jednym z organizatorów Tajnej Rady Ludowej (powołana do życia 11 listopada 1918r.) z której w dniu 15 listopada 1918 r. powstała Powiatowa Rada Ludowa.
W dniu 1 grudnia tegoż roku społeczeństwo powiatu powierzyło mu mandat delegata na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu, który odbył się w dniach 3-5 grudnia 1918 r. Kiedy w styczniu 1920 r. na mocy rozporządzenia o tymczasowej organizacji samorządu komunalnego powołano tymczasowe władze lokalne, Klemens Rzendkowski wszedł w skład Rady Powiatowej, a w dniu 6 lutego 1920 r. został mianowany przez wojewodę pomorskiego komisarycznym burmistrzem miasta Tucholi. Funkcje tę sprawował praktycznie do momentu opuszczenia miasta przez Niemców.
A oto jak dokumenty, które charakteryzują postać burmistrza:
„Zaświadczam, że śp. Klemens Rzendkowski. Urodzony 21.11.1866r. w Nakle powiat Wyrzysk, religii rzym.-kat. z zawodu bankowiec ostatnio zamieszkały w Tucholi pracował na terenie pow. Tucholskiego od roku 1894 do 1923 r. na niwie społeczno-polskiej i kulturalno-oświatowej w którym to czasie był założycielem lub współzałożycielem różnych polskich stowarzyszeń jak: Towarzystwo Przemysłowców, Towarzystwo Kupców Samodzielnych, Towarzystwo Młodzieży Kupieckiej, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Towarzystwo Terminatorów, Towarzystwo Czytelni Ludowych, Towarzystwo Chóru Kościelnego.
W dniu 11.11.1918r. był współzałożycielem Tajnej Rady Ludowej na pow. tucholski, której do przejęcia Pomorza przez władze polskie był gorliwym członkiem i działaczem. W dowód swych zasług jako niestrudzony działacz dla dobra Polski został po wkroczeniu wojsk polskich na Pomorze mianowany na pozycję Rady Ludowej przez Wydział Generalny Województwa Pomorskiego pierwszym polskim burmistrzem miasta Tucholi, na którym to stanowisku zasłużył się bardzo dla sprawy polskiej”
Klemens Rzendkowski zmarł 11 listopada 1933 r. Liczne rzesze mieszkańców Tucholi i powiatu odprowadziły go na miejsce wiecznego spoczynku. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Tucholi.
W numerze 133 „Głosu Tucholskiego” z dnia 12 listopada 1933 r. zamieszczono nekrologi wymowne w swojej treści:
Klemens Rzendkowski długoletni bibliotekarz powiatowy i członek Komitetu TCL. Zmarły był w czasie niewoli niestrudzonym i ofiarnym pracownikiem na niwie oświatowej jako bibliotekarz i prezes kółek oświatowych, krzewił oświatę w najszerszych warstwach społecznych naszego powiatu. Prowadził TCL z wiarą w przyszłość i z ufnością zwycięstwo polskiej sprawy.
Cześć Jego Pamięci!
Towarzystwo Czytelni Ludowych
oraz
Klemens Rzendkowski był długoletnim członkiem Zarządu Banku Ludowego w Tucholi.
W skutek swojej nadzwyczajnej, gorliwej i sumiennej pracy oddał bankowi wielkie zasługi i cieszył się wielkim poważaniem i szacunkiem.
Cześć Jego Pamięci!
Rada Nadzorcza i Zarząd Banku Ludowego, Spółdzielnia Kredytowa z O/N w Tucholi
Opracowano na podstawie książki „Wybitni, niepospolici, zasłużeni” M. Ollick, wyd. MBP w Tucholi