Akwedukt
O akwedukcie w Fojutowie słów kilka
Autor opisuje Fojutowo (oraz okoliczne miejscowości) w czasach, gdy nie było tam rozbudowanej infrastruktury turystycznej.
Życzliwe wspomnienie mieszkańców
Kiedy przed wielu laty przybyłem po raz pierwszy do tego miasteczka po drodze z Kaszub, uderzyła mnie niezwykła grzeczność i uprzejmość mieszkańców. Doświadczyłem tego w pierwszym sklepie. A kupowałem wszystko w detalu. Ekspedientka podała towar w najlepszym gatunku, zapakowała i zapraszała na jutro. W schronisku woźny przyniósł łóżko i materac z magazynu, bo już było po sezonie i pozwolił wjechać jednośladem razem z bagażem. (Wyraźnie doceniał i pojazd, i tego typu wędrówkę, a i mnie zapewne?).
Nazajutrz w lokaliku obok podano mi herbatę specjalnie sparzoną, wrzątku do woli w osobnym dzbanku i cukier. Do dziś pamiętam smak tego napoju! (Innym razem w ostatnim domku poza miastem kobiecina podała mi mleko do kakao i nie chciała wziąć grosza).
Czersk – pradawny gród nad Czerską Strugą
Czersk jest miasteczkiem osobliwym, miłym i schludnym. Leży w centrum Borów Tucholskich nad rzeczką Czerska Struga. W dawnych wiekach osada tutejsza podlegała kasztelanii w Raciążu i była we władaniu książąt pomorskich (po roku 1309- Zakonu). Długie wieki Czersk był wsią. Prawa miejskie uzyskał dopiero w roku 1928. Wyróżnia się brakiem rynku. Główna arteria śródmiejska ma charakter ulicówki, a neogotycki kościół z lat 1910- 13 zawiera rokokowy ołtarz Św. Krzyża o cechach manieryzmu (pochodzi od Cystersów z Pelplina).
Na przypomnienie zasługuje patriotyczna postawa 207 dzieci z Czerska i okolic, które w roku 1906 upomniały się o język polski w szkole w drodze wielomiesięcznego strajku. We wrześniu 1939 roku Grupa Operacyjna „Czersk”, działając w ramach armii „Pomorze”pod dowództwem gen. bryg. Grzmota- Skotnickiego, biła się bohatersko w rejonie miasta. Do końca wojny i okupacji działał tu silny ruch oporu- Tajna Organizacja Wojskowa „Gryf Pomorski” (na cmentarzu prochy 184 zamordowanych Polaków).
W nocy z 21 na 22 lutego 1832 roku wieś była miejscem przemarszu kolumny internowanych żołnierzy z Powstania Listopadowego pod dowództwem ppor. Wincentego Pola. Szli do Francji.
Popas i niezwykłą gościnę mieszkańców opisał Pol w wierszu Nocleg w Czersku (Wszak i my tu Polacy / Prosim spocząć po trudzie […]).
Od roku 1982 istnieje tu jedyna w kraju Izba Powstania Listopadowego (LO), a na gmachu Urzędu Miejskiego- tablica upamiętniająca ten tragiczny przemarsz.
Czersk jest punktem etapowym dla wycieczek w Bory Tucholskie (kolej: Chojnice- Tczew, Bydgoszcz- Gdynia, Czersk- Laskowice, autobusy). W mieście działa międzyszkolny Zespół Pieśni i Tańca „Kaszuby”.
Wielki Kanał Brdy
W połowie ubiegłego stulecia zmeliorowano okoliczne łąki, wykopano Wielki Kanał Brdy (1849), który bierze swój początek w Mylofie, gdzie tama spiętrza wody rzeki. W pobliżu Legbąda, obok przysiółka Czerska Struga, wody kanału płyną akweduktem z czerwonej cegły o długości 75 metrów ponad wodami Czerskiej Strugi. W tym punkcie krzyżują się, a rzeczka płynie dołem w tunelu. Akwedukt tutejszy należy do najbardziej imponujących budowli tego typu w kraju i stanowi dużą atrakcję Borów Tucholskich. Jest zaprojektowany i zbudowany na wzór akweduktów starożytnego Rzymu. Warto zwiedzić i zobaczyć ten zabytek rozwiązań wodnych. Warto usłyszeć szum tych wód pod koronami drzew z kumulusami w tle.
Jadąc z Tucholi przez leśniczówkę Woziwoda, należy za Legbądem, a potem tuż za mostem nad Wielkim Kanałem Brdy, skręcić w lewo. Stąd idzie się drogą leśną około dwóch i pół kilometra do skrzyżowania… wód Czerskiej Strugi z Kanałem. Można też ze stacji kolejowej Rosochatka dojść lub dojechać drogą prostą do samego akweduktu (w jedną stronę ok. 15 km).
Do zobaczenia!
Autor: Jerzy A. Jucewicz